مهم‌ترین انواع دعاوی مالیاتی و نحوه رفع اختلافات

انواع دعاوی مالیاتی به آن دسته از پرونده‌ها و دعاوی گفته می‌شود که مربوط به مالیات است. این دعاوی شامل دعاوی مربوط به اظهارنامه، دعوی معافیت از مالیات، دعوی بخشودگی مالیاتی، دعوی ارتکاب جرم مالیاتی از سوی مودی و دعاوی مربوط به فرار مالیاتی می‌شود. این دعاوی بسته به ماهیت‌شان در مراجع مختلفی مورد بررسی قرار می‌گیرند.

منظور از دعاوی مالیاتی چیست؟

قبل از پرداختن به انواع دعاوی مالیاتی بد نیست که با چیستی دعاوی مالیاتی هم آشنا شویم. دعاوی مالیاتی آن بخش از پرونده‌های حقوقی مالی و گاهی کیفری است که در محاکم و مراجع قضایی مطرح می‌شود. این دعاوی اختصاصا به جرائم و امور مربوط به پرداخت مالیات‌ها ارتباط دارد و انواع مختلفی از آن را دربر می‌گیرد.

انواع دعاوی مالیاتی چیست؟

مهمترین انواع دعاوی مالیاتی که درحال حاضر وجود دارد عبارتند از:

دعاوی مربوط به اظهارنامه

اظهارنامه مالیاتی، رکن اصلی پرداخت مالیات است که مودیان باید آن به صورت کامل و صحیح تنظیم کرده و تحویل دهند. عدم تنظیم به موقع اظهارنامه، درج اشتباهات غلط و دروغین در آن می‌تواند عواقب جدی برای مودیان داشته باشد. ضمنا برای شرکت‌های بزرگ معمولا تحویل اظهارنامه باید همراه با پلمپ دفاتر مالیاتی باشد. به همین جهت بهتر است برای جلوگیری از چنین مشکلاتی از مشاوره مالیاتی استفاده کرد.

اعتراض به برگ تشخیص مالیات

یکی از مهمترین انواع دعاوی مالیاتی، اعتراض به برگ تشخیص مالیات است. مالیات‌ها بر اساس ارزش ملک یا میزان درآمدها و دارایی‌ها محاسبه می‌شوند. گاهی ممکن است به دلیل اشتباه کارشناس، مالیات بیشتری برای مودی محاسبه شود. در این‌صورت میتواند به برگ تشخیص مالیات در مهلت مقرر اعتراض کند. این مدت معمولا 30 روز بعد از اعلان مالیات است.

دعوی ادعای مودی مبنی بر معافیت از مالیات

گاهی دعاوی مالیاتی مربوط به جرائم و تخلفات نیستند. مثلا یکی از انواع دعاوی مالیاتی مربوط به ادعای معافیت است. در قانون موارد متعددی مطرح شده که از پرداخت مالیات معاف هستند. اما استفاده از قانون، نیازمند اثبات آن است. مثلا در مالیات صادرات، اگر ارز به دست آمده به چرخه اقتصادی برگشته باشد، از پرداخت مالیات معاف خواهد بود. اما مودی باید بتواند آن را اثبات کند.

دعوی مربوط به بخشودگی مالیاتی

از دیگر انواع دعاوی مالیاتی که نیاز به اثبات در محاکم قضایی دارد، دعوی مربوط به مشمولیت بخشودگی مالیاتی است. بخشودگی معمولا در مواردی مطرح می‌شود که مودی، مالیات متعلقه را در موعد مقرر نپرداخته و مشمول جریمه شده است. گاهی قانون شرایطی را به عنوان بخشودگی وضع می‌کند که این دسته از مودیان می‌توانند از آن استفاده کنند. اگر بخشودگی نیازمند اثبات باشد، مودی باید با ارائه مدارک و مستندات تاییدیه مراجع قضایی را بگیرد.

دعاوی مربوط به اختلاف در خصوص جرم مالیاتی از سوی مودی

جرائم مالیاتی انواع مختلفی دارد مانند:

• عدم ارسال اظهارنامه مالیاتی عملکرد
• عدم ارسال اظهارنامه مربوط به مالیات بر ارزش افزوده
• عدم ارسال اظهارنامه مربوط به فهرست کالا و دستمزد
• عدم ارسال اظهارنامه مربوط به انحلال شرکت

تمامی این موارد جرم بوده و معمولا مودی به خاطر آن تحت تعقیب قضایی قرار می‌گیرد. حال اگر مودی به اشتباه متهم به این جرائم شده باشد، باید مدارک لازم را به مرجع قضایی مورد نظر ارائه داده و از خودش دفاع کند.

دعوی مربوط به فرار مالیاتی

شایع‌ترین جرمی که در حوزه مالیات رخ می‌دهد، فرار مالیاتی است، به همین جهت از مهمترین انواع دعاوی مالیاتی نیز به شمار می‌رود. فرار مالیاتی زمانی به وقوع میپوندد که مودی با عدم ارسال اظهارنامه، عدم پرداخت مالیات یا ارائه اطلاعات غلط در اظهارنامه، سعی می‌کند از پرداخت مالیات فرار کند. این کار جرم محسوب شده و علاوه بر جریمه مالی، ممکن است مجازات کیفری نیز برای مودی داشته باشد.

مراجع صالح برای حل انواع دعاوی مالیاتی

انواع دعاوی مالیاتی با توجه به ماهیت‌شان ممکن است در مراجع مختلفی رسیدگی شوند که به شرح زیر است:

هیات های حل اختلاف مالیاتی بدوی و تجدیدنظر

این هیات‌ها صلاحیت رسیدگی به تمامی اختلافات مالیاتی را دارند. رای صادره در هیات اختلاف بدوی در هیات اختلاف تجدیدنظر، قابل اعتراض است. رای صادر شده از هیات بدون تا ظرف 20 روز بعد از ابلاغ، قابل اعتراض است.

شورای عالی مالیاتی

وظیفه این شورا رسیدگی به اعتراضات به آراء قطعی هیات های حل اختلاف مالیاتی است. البته درصورتی که قوانین و مقرارت مالیاتی در فرآیند رسیدگی رعایت نشده باشد.

هیات ماده 251 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم

اعتراض به برخی آرا صادره انواع دعاوی مالیاتی که قطعی بوده و در صلاحیت دیگر مراجع نباشد، در این هیات رسیدگی می‌شود. مثلا اعتراض به ناعادلانه بودن مالیات از جمله این دعاوی است.

فرآیند رسیدگی به اعتراضات مالیاتی

زمانی که رای قطعی مالیات برای مودی صادر شد، وی می‌تواند ظرف مدت 20 روز بعد از تاریخ ابلاغ به آن اعتراض کند. اعتراض باید با ارائه دالایل و مدارک مربوط باشد. چنانچه مرجع صالح اعتراض را رد کند، رای نهایی شده و مودی باید آن را اجرا کند. گفتنی است تمامی فرآیند رسیدگی به اعتراضات و انواع دعاوی مالیاتی بر اساس تشریفات قانونی انجام می‌شود.

جمع‌بندی

انواع دعاوی مالیاتی، پرونده‌های مالیاتی مختلفی را شامل می‌شود که در مراجع مختلفی رسیدگی می‌شوند. این دعاوی معمولا به دلیل رخ دادن جرائم مالیاتی و عدم توجه به تنظیم اظهارنامه مالیاتی به وجود می‌آیند. از آنجایی که تمامی صاحبان مشاغل و کسب و کارها باید مالیات را بپردازند، هرگونه تخطی در آن می‌تواند منجر به مطرح شدن دعوی مالیاتی برای آنها شود.

رسیدگی به دعوی، اثبات یا رد آن، آشنایی با فرآیند رسیدگی و اعتراض به آرای صادر شده، همگی مستلزم آشنایی با قوانین مالیاتی است. برای جلوگیری از صدور آرای ناعادلانه و رد اتهامات می‌توانید از مشاوران مالی و مالیاتی سایت رابین هونامیک کمک بگیرید و سوالات خود را بپرسید.