مالیات غیر مستقیم چیست؟ قانون + انواع مالیات غیرمستقیم

مالیات غیرمستقیم چیست؟ یکی از مالیات‌هایی است که بر روی کالاها و خدمات اعمال می‌شود و مصرف کننده نهایی باید آن را بپردازد. این مالیات شامل مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر واردات کالا و مالیات بر کالای مصرفی می‌شود. هر کدام از آنها نیز خود داری شاخه‌های مختلفی هستند.

قانون مالیات غیرمستقیم

مالیات غیرمستقیم یکی از مهمترین مالیات‌هایی است که دولت از مردم می‌گیرد. این مالیات بر روی کالاها و خدمات ارائه شده از سوی مشاغل و کسب و کارها، اعمال می‌شود. درواقع پرداخت کننده نهایی آن، مصرف کننده کالا خواهد بود. به همین جهت در تعیین نرخ آن، میزان درآمد یا دارایی‌های افراد، اهمیتی ندارد. همه افراد جامعه در برابر آن یکسان هستند.

در قانون مالیاتی ایران، سه نوع کلی برای این مالیات تعریف شده است که هر کدام زیرشاخه‌های خود را دارند. تنظیم اظهارنامه، محاسبه و پرداخت این مالیات با کمک مشاوره مالیاتی راحت و آسان خواهد بود.

مزایا و معایب مالیات غیرمستقیم

این مالیات همچنین دارای مزایا و معایب زیر است:

انواع مالیات‌های غیرمستقیم

مالیات غیرمستقیم به سه دسته کلی مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر واردات و مالیات بر مصرف تقسیم شده است که در ادامه به شرح آن خواهیم پرداخت.

1. مالیات بر ارزش افزوده

شاخص‌ترین نوع مالیات غیرمستقیم، مالیات بر ارزش افزوده یا (VAT) نام دارد. این مالیات بر ارزش افزوده‌ا‌ی که در فرآیند تولید یک کالا ایجاد می‌شود، تعلق می‌گیرد. یعنی مالیات مابه‌التفاوت خرید و فروش در طول پروسه تولید کالا تا رسیدن به دست مصرف کننده نهایی است. میزان این مالیات 10 درصد تعیین شده است اما ممکن است در برخی کالاها کمتر یا بیشتر باشد.

مالیات غیرمستقیم ارزش افزوده دارای سه زیرشاخه است:

مالیات بر ارزش افزوده تولیدی

این همان مالیاتی است که هنگام فروش کالا اعمال می‌شود. تمامی کالاهای مصرفی مشمول این قانون می‌شوند، مگر اینکه در قانون به صراحت معاف شده باشند.

مالیات بر ارزش افزوده درآمدی

این نوع از مالیات غیرمستقیم شامل سرمایه‌گذاری‌های خالص می‌شود و از تولید کننده حمایت می‌کند. در این مالیات استهلاک کالای تولید شده نیز محاسبه شده و از آن کم می‌شود.

مالیات بر ارزش افزوده مصرفی

در این روش همانطور که از اسمش پیداست، مالیات ارزش افزوده از محصولات و کالاهای مصرفی گرفته شده و پرداخت کننده آن، مصرف کننده است.

2. مالیات بر واردات کالاها

معمولا کالاهای وارداتی نیز مشمول مالیات غیرمستقیم می‌شوند. مگر اینکه نوع خاصی از کالا بوده و قانون آن را معاف کرده باشد. این نوع مالیات نیز شاخه‌های مختلفی دارد:

مالیات بر حقوق گمرکی

هر کالایی که وارد کشور می‌شود، می‌بایست معادل 4 درصد ارزش گمرکی کالا به همره سود بازرگانی را به عنوان مالیات بپردازد. این نوع مالیات غیرمستقیم وارداتی است.

هزینه حق ثبت سفارش کالای وارداتی

زمانی که بازرگانان اقدام به ثبت سفارش کالای وارداتی می‌کنند، باید مالیاتی معادل نیم درصد از ارزش کالا را به دولت بپردازند.

مالیات اتومبیل‌های وارداتی

در سال‌های اخیر، قانون دریافت مالیات از خودرهای وارداتی اجرا شده است. بر اساس این قانون خودروهای وارداتی، با توجه به مرجع وارد کننده و نوع آن، باید این مالیات را به شرح زیر بپردازند:

3. مالیات بر مصرف

نوع خاصی از مالیات غیرمستقیم به اسم مالیات بر مصرف وجود دارد که تنها در ایران اجرا می‌شود. این مالیات درواقع همان مالیات بر ارزش افزوده است که فقط برای برخی کالاهای خاص اعمال می‌شود و میزان آن معمولا بسیار بالاتر از سایر کالاهای معمولی است. مثلا برای دخانیات و مواد الکی از 20 تا 40 درصد می‌تواند متفاوت باشد.

بنابراین در این نوع مالیات که مصرف کننده آن افراد خاصی هستند، هر چقدر میزان مصرف‌شان بیشتر باشد، مالیات بیشتری نیز باید بپردازند. این کالاها عبارتند از:

• انواع سیگار و دخانیات
• الکل‌های پزشکی و صنعتی
• خودروهای لوکس
• خاویار
• تلفن‌های هوشمند
• فرآورده‌های نفتی و پتروشیمی
• نوشابه‌های غیرالکلی
• نوارهای ضبط صوت و تصویر

تفاوت مالیات مستقیم و غیرمستقیم

مالیات غیرمستقیم تفاوت‌هایی قابل توجه با مالیات مستقیم دارد که عبارتند از:

جمع‌بندی

تعریف و شیوه پرداخت مالیات غیرمستقیم چیست بسیار مهم است. زیرا در این مالیات، هرچند پرداخت کننده اصلی مالیات مصرف کننده نهایی است؛ اما تحویل آن به اداره مالیات به عهده عرضه کننده، فروشنده یا تولید کننده کالا است. بنابراین عدم پرداخت این مالیات به معنی فرار مالیاتی تلقی شده و جریمه و مجازات‌های قانونی را در پی دارد. زیر مالیات‌های غیرمستقیم، نقش مهمی در درآمد دولت ایفا می‌کنند.

برای آگاهی از چگونگی پرداخت این مالیات، محاسبه آن و تنظیم اظهارنامه، می‌توانید از خدمات مشاوران مالی و مالیاتی سایت رابین هونامیک کمک بگیرید.