قانون مالیات بر ارزش افزوده در سال [1403]

قانون مالیات بر ارزش افزوده یکی از مهمترین قانون‌های مالیاتی بوده که در آن به میزان مالیاتی که باید بر کالاها اعمال شود، پرداخته است. مالیات بر ارزش افزوده از نوع مالیات غیرمستقیم بوده و میزان آن برای تمامی کالاها 10 درصد است. مگر اینکه جزو مواردی باشد که در قانون معاف شده باشد. این مالیات از مصرف کننده گرفته می‌شود اما پرداختش به اداره مالیات به عهده فروشنده بوده و مستلزم تنظیم اظهارنامه است.

مالیات بر ارزش افزوده چیست؟

در ماده 3 قانون مالیات بر ارزش افزوده تعریف جامع و کاملی از این مالیات بدین شرح آمده است: «ارزش افزوده در این قانون، تفاوت بین ارزش کالاها و خدمات عرضه شده با ارزش کالاها و خدمات خریداری یا تحصیل شده در یک دوره معین می‌باشد.»

درواقع مالیات بر ارزش افزوده، یک مالیات غیرمستقیم بوده که دولت از مصرف کننده می‌گیرد و فروشنده باید آن را گرفته و به سازمان امور مالیاتی تحویل دهد. معمولا در فرآیند تولید، بر ارزش کالا افزوده می‌شود، و این مالیات بر ارزش افزوده شده بر کالا تعلق می‌گیرد. نه اینکه فقط برای یک یا چند کالای خاص باشد. بنابراین تمامی کالاهای عمومی، مشمول این قانون می‌شوند، مگر اینکه صراحتا توسط قانون‌گذار استثنا شده باشد.

انواع مالیات بر ارزش افزوده

قانون مالیات بر ارزش افزوده آن را به 3 نوع مختلف دسته بندی کرده است:

مالیات بر ارزش افزوده تولیدی

این مالیات بر فروش کالاهای مصرفی و کالاهای سرمایه‌ای اعمال می‌شود. بنابراین اگر بنگاه‌های اقتصادی اقدام به خرید کالاهای سرمایه‌ای کنند، مشمول اعتبار مالیاتی نخواهند شد.

مالیات بر ارزش افزوده برای درآمد

این نوع مالیات ارزش افزوده به فروش تولید خالص محصولات و خدمات تعلق می‌گیرد. البته سرمایه‌گذاری خالص در این نوع مشمول مالیات خواهد شد، هرچند که مقدار آن کمتر است. اما استهلاک از آن کسر می‌شود.

مالیات بر ارزش افزوده برای مصرف

این مالیات به کالاها و خدمات مصرفی تعلق دارد تا بار مالیاتی از روی سرمایه‌گذار برداشته شود. این مالیات از مصرف کننده گرفته می‌شود.

مالیات بر ارزش افزوده چند درصد است؟

در جدیدترین اصلاحات قانون مالیات بر ارزش افزوده، نرخ ارزش افزوده برای تمامی کالاها 10 درصد تعیین شده است. البته برخی از کالاهای خاص از آن مستثنی شده‌اند یا کلا معاف بوده یا مالیات بیشتری از آنها گرفته می‌شود.

مثلا مالیات بر ارزش افزوده برای کالاهای وارداتی اساسی مثل گندم، گوشت، قند و شکر 1 درصد است. برای واکسن و داروهای کمیاب 3 درصد اما دخانیات و نوشیدنی‌های گازدار، مالیات بیشتری دارند. مالیات ارزش افزوده سیگار تولید داخل 25 درصد و برای سیگارهای وارداتی 40 درصد است.

برای اینکه از درصد دقیق این مالیات در کالاهای مختلف آگاه شوید، می‌توانید از مشاوره مالیاتی استفاده کنید.

نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده

قانون مالیات بر ارزش افزوده در سراسر جهان استفاده می‌شود، بنابراین فرمول‌های رایجی برای آن وجود دارد. نحوه پرداخت و محاسبه مالیات بر ارزش افزوده را می‌توان به دو روش انجام داد:

این روش معمولا برای زمانی است که مالیات 10 درصد است. اما اگر میزان مالیات پرداختی 9 درصد باشد، معمولا از روش تفریقی غیرمستقیم استفاده می‌شود که به شرح زیر است:

چنانچه مودیان مالیاتی از این روش برای تعیین میزان مالیات بر ارزش افزوده استفاده کنند، می‌بایست صورتحساب خود را نیز به اداره مالیات ارائه دهند. به همین جهت روش صورت حسابی هم نامیده می‌شود.

معافیت‌های مالیات بر ارزش افزوده

همانطور که گفته شد، در قانون مالیات بر ارزش افزوده برخی کالاها از پرداخت این مالیات معاف شده‌اند که عبارتند از:

• محصولات کشاورزی فرآوری نشده
• دام‌ها، آبزیان و زنبور عسل
• انواع کودها، سم، بذر و نهال
• محصولات مصرفی مردم مانند آرد، نان، گوشت، قند، شکر، برنج، شیر، پنیر، روغن
• شیرخشک
• محصولات چاپی مانند کتاب، کاغذ و نشریه
• هدایای داده شده به وزارت‌خانه‌ها و نهادهای دولتی
• انواع داروها، تجهیزات پزشکی و توانبخشی
• فرش دستباف
• خدمات بانکی و حمل و نقل عمومی
• انواع خدمات پژوهشی و آموزشی
• خوراک دام و طیور
• تجهیزات نظامی

مهلت پرداخت مالیات بر ارزش افزوده

قانون مالیات بر ارزش افزوده همچنین مدت زمانی مشخصی را برای پرداخت این مالیات تعیین کرده است. بر اساس این قانون، تمامی مودیان مالیاتی که مشمول این قانون می‌شوند باید در پایان هرفصل، یعنی هر 3 ماه یکبار، به سامانه ارزش افزوده مراجعه کرده و اظهارنامه را تکمیل کنند. آنها 15 روز بعد از پایان فصل برای انجام این کار مهلت دارند. به استثنای فصل زمستان که با تعطیلات نوروزی تداخل داشته و معمولا این مهلت تمدید می‌شود.

جمع‌بندی

در قانون مالیات بر ارزش افزوده که به تازگی اصلاح شده، میزان 10 درصد مالیات به عنوان ارزش افزوده بر تمامی کالاها اعمال می‌شود. این مالیات غیرمستقیم بوده و برای مصرف کننده نهایی وضع شده است. برای تعیین میزان مالیات بر ارزش افزوده می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد. اما ممکن است نیاز به دفاتر مالیاتی و مدارک و صورت‌حساب‌ها نیز باشد.

به همین جهت استفاده از مشاوران مالیاتی اهمیت بسیاری دارد. سایت رابین هونامیک می‌تواند به سوالات تخصصی شما درباره چگونگی پرداخت این مالیات، پاسخ دهد.