مالیات چیست؟ آنچه که باید درمورد مالیات بدانید!

مالیات چیست؟ در واقع نوعی درآمد دولت بوده که از شهروندان و صاحبان مشاغل و دارایی‌ها گرفته می‌شود. مالیات سهمی است که هر فرد باید برای استفاده از امکانات عمومی بپردازد. مالیات در ایران بسته به معیار تعیین میزان آن به مالیات توزیعی، نرخی، تناسبی، تصاعدی و تنازلی تقسیم می‌شود؛ و با توجه به چگونگی دریافتش مالیات مستقیم یا غیرمستقیم نام دارد. پرداخت مالیات الزامی بوده و سرباز زدن از آن تبعات قانون زیادی می‌تواند برای متخلفان داشته باشد.

قانون مالیات چیست؟

مالیات مهمترین منبع درآمد دولت است که توسط قانون مشخص می‌شود. مالیات بلاعوض است، یعنی دولت در مقابل آن چیزی به مودیان پرداخت نمی‌کند. همچنین اجباری است و کسی نمی‌تواند آن را نپردازد. به همین جهت جرائم مالیاتی در قانون پیش بینی شده و کسانی که مرتکب آن شوند، با جریمه‌های مالی و گاهی مجازات‌های کیفری مواجه خواهند شد.

تمامی انواع مالیات‌هایی که در کشور وجود دارد، همه قانونی هستند. در اصل 51 قانون اساسی درباره قانونی بودن مالیات‌ها آمده است: «هيچ نوع ماليات وضع نمی‌شود مگر به موجب ‌قانون. موارد معافيت و بخشودگی و تخفيف مالياتی به موجب ‌قانون مشخص می‌‌شود.»

در واقع پرداخت مالیات از سوی مردم، سهمی است که شهروندان جامعه باید برای هزینه امکانات عمومی بپردازند. قانون مالیات قرن‌هاست میان جوامع بشری رایج است. زیرا مالیات نوعی توازن و ثبات اقتصادی میان اقشار مختلف جامعه محسوب می‌شود.

میزان مالیات بسته به نوع شغل و میزان درآمد، متفاوت است و محاسبه آن با کمک مشاوره مالیاتی میسر می‎گردد.

انواع مالیات ها

مالیات را می‎توان از جنبه ‎ها و منظرهای مختلفی تقسیم کرد که به شرح زیر است:

1. انواع مالیات از نظر معیار تشخیص

منظور از معیار تشخیص، ملاکی است که دولت ها برای اخذ مالیات به کار می‎برند. این معیار به دو نوع تقسیم می‎شود:

– مالیات توزیعی

مالیات توزیعی از شاخصه های مهم دریافت مالیات از افراد جامعه است. در این روش ابتدا میزان مالیاتی که دولت به آن نیاز دارد، مشخص می‎شود. سپس این مقدار بر اساس طبقه بندی مشاغل و استان ها تقسیم خواهد شد. یعنی به هر فرد و استانی میزان مشخصی مالیات تعلق می‎گیرد که باید توسط ساکنین آنجا پرداخت شود.

– مالیات نرخی

در کشور ایران، معیار دریافت مالیات معمولا به صورت نرخی محاسبه می‎شود که خود دارای 3 زیر شاخه است:

• مالیات تناسبی

در مالیات تناسبی، برای همه افراد جامعه بدون توجه به شغل و درآمدشان، یک نرخ خاص مالیات درنظر گرفته می‎شود. مثل قانون مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی که به صورت ثابت 25 درصد برای همه است.

• مالیات تصاعدی

در مالیات تصاعدی، همانطور که از اسمش پیداست، نرخ مالیات با توجه به افزایش درآمد، بیشتر می‎شود. بنابراین کسانی که درآمد بیشتری دارند، می‎بایست مالیات بیشتری هم بپردازند. مالیات بر حقوق و مالیات بر درآمد اشخاص حقیقی از مهمترین مصادیق این نوع مالیات است. به نظر می‎رسید مالیات تصاعدی، عدالت مالیاتی بیشتری داشته باشد.

بیشتر بخوانید: درآمد مشمول مالیات ۱۴۰۳

• مالیات تنازلی

مالیات تنازلی یا تنزلی، نوعی خاص از نرخ گذاری مالیات است که در آن هر چه درآمد افزایش یابد، نرخ مالیات کاهش می‎باید. این روش برخلاف مالیات تصاعدی بوده و به شکلی نزولی است. البته این روش تاحدودی بار مالیاتی زیادی بر اقشار کم درآمد جامعه وارد می‎کند و به همین جهت برخی آن را ناعادلانه می‎دانند. مالیاتی که بر مصرف و کالا اعمال می‎شود، عموما از این نوع مالیات است.

2. انواع مالیات از نظر نحوه دریافت

مالیات از نظر نحوه دریافت به دو نوع کلی مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می‎شود:

– مالیات مستقیم

مالیات مستقیم همانطور که از نامش پیداست، به صورت مستقیم از درآمد اشخاص حقیقی و حقوقی گرفته می‎شود. موارد مربوط به مالیات مستقیم و میزان آنها به صراحت در قانون مالیات های مستقیم ذکر شده است. میزان این نوع مالیات با توجه به حقیقی یا حقوقی بودن افراد و همچنین میزان درآمدشان، تفاوت دارد.

بیشتر بخوانید: قانون محاسبه مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی در سال ۱۴۰۳

انواع مالیات های مستقیم که در قانون ذکر شده، عبارتند از:

• مالیات بر دارایی
• مالیات بر مشاغل
• مالیات بر حق تمبر
• مالیات بر ارث
• مالیات بر درآمد
• مالیات بر حقوق
• مالیات بر املاک و مستغلات
• مالیات بر درآمد شرکت های خدماتی
• مالیات بر درآمد اجاره
• مالیات بر سرقفلی
• مالیات بر درآمد اتفاقی
• مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی
• مالیات بر درآمد اشخاص خارجی

ضمنا این نوع مالیات از درآمدها و دریافتی مودیان مالیاتی گرفته می‎شود، یعنی بر بخشی از دارایی های آنها تعلق می‎گیرد که بدهی ها و هزینه ها از آن کسر شده باشد. برخلاف مالیات غیرمستقیم که پرداخت کننده اصلی مالیات، مصرف کننده نهایی است.

– مالیات غیرمستقیم

مالیات غیرمستقیم مهمترین شیوه دریافت مالیات است که در آن دولت از تمامی افراد جامعه سهم شان از مالیات را می‎گیرد. این مالیات به سه دسته کلی تقسیم می‎شود:

• مالیات بر حقوق و عوارض گمرکی یا مالیات بر صادرات و واردات
• مالیات بر مصرف
• مالیات بر ارزش افزوده

برای اینکه بیشتر با انواع مالیات آشنا شوید میتوانید محتوای ما در مورد انواع مالیات را مطالعه کنید.

جمع بندی

همانطور که در محتوا نیز اشاره شد مالیات ابزاری است که دولت ها می‎توانند با آن کسب درآمده کرده و به نحوی توازن اقتصادی را در جامعه برپا کنند. به همین جهت قانون، برای تمامی افراد جامعه با توجه به شغل و درآمدشان، مقادیر مختلفی از مالیات را تعیین کرده و پرداختش را به همه واجب نموده است.

بنابراین هر مودی مالیاتی باید با توجه به نوع مالیاتی که می‎پردازد، یک یا چند بار در سال اظهارنامه مالیاتی را تکمیل کند. این کار نیز مستلزم انجام محاسبات مالیاتی بوده و باید با کمک مشاوران مالیاتی انجام شود. متخصصان و مشاوران سایت رابین هونامیک می‎توانند شما را در این مسیر همراهی کرده و پاسخگوی سوالات‎تان باشند.